Ngại thương mại - Ngại bán hàng - Vậy hãy chọn cách khác

 Có một chị khách hàng từng tâm sự với Hân rằng:

“Chị không muốn mang mác người bán hàng. Chị chỉ muốn làm chuyên môn, đứng đúng vai trò của mình thôi.”

Chị có chuyên môn tốt, nội lực khá ổn. Nhưng vì chưa nhiều kinh nghiệm vận hành và phát triển một business cá nhân, nên khi bước vào thị trường, chị gặp khó khăn ở khâu… bán hàng.

Thật ra, tâm lý này Hân hiểu lắm.

Không ít chuyên gia giỏi khi rời khỏi tổ chức, đi theo con đường riêng, đều rơi vào tình huống tương tự.

Họ sợ “làm thương mại” sẽ khiến mình kém sang. Họ ngại xuất hiện quá nhiều, sợ mất đi hình ảnh “người trí thức”, “người đào tạo”.

Và rồi doanh thu chậm, trong khi họ vẫn trăn trở: Làm sao để có khách hàng mà không phải biến mình thành một seller?

-

Hiểu được suy nghĩ của chị, Hân mới chia sẻ rằng:

“Không ai bắt buộc mình phải làm y hệt người khác. Có nhiều cách làm kinh doanh. Quan trọng là chọn con đường nào hợp với chính mình.”

Nguồn: Canva

Nếu chị ngại xuất hiện, ngại “bán, bán và bán”, thì vẫn có hai hướng để lựa chọn:

1. Chọn kênh truyền thông phù hợp với định vị chuyên gia

Xuất hiện ở đúng nơi, với đúng nhóm khách hàng tiềm năng. Ở đó, chị không cần hô hào bán hàng, mà dùng kiến thức và góc nhìn để khẳng định chuyên môn. Khách hàng sẽ tự tìm đến.

Với chị, tệp khách hàng chị hướng đến chủ yếu là người làm việc văn phòng. Vậy thì Facebook cá nhân có thể chưa đủ, bởi độ nhiễu thông tin rất cao.

Hân gợi ý chị tập trung nhiều hơn vào LinkedIn - nơi tập trung số đông dân văn phòng, môi trường vốn coi trọng sự chuyên nghiệp và học hỏi. Ở đó, việc chia sẻ case study, quan điểm nghề nghiệp, hoặc bài viết ngắn gọn phân tích xu hướng sẽ giúp chị khẳng định vai trò chuyên gia trong mắt đúng nhóm khách hàng chị muốn tiếp cận.

2. Xây dựng hình ảnh “chuyên gia đứng yên mà tỏa sáng”

Tập trung chia sẻ kiến thức để người khác tìm đến mình như một “kho tư liệu sống”. Nhưng cách này đòi hỏi thời gian và cần chiến lược truyền thông dài hơi.

Chị có thể xây dựng hình ảnh qua việc chia sẻ nội dung học thuật, kiến thức phân tích chuyên sâu: viết các bài blog dài, xuất bản ebook nhỏ, làm podcast hoặc video series đào sâu vào một vấn đề. Người đọc/ người nghe sẽ hiểu chị là người nghiên cứu nghiêm túc trong lĩnh vực của chị.

Khi nghe xong, chị gật gù: “Đúng rồi! Đây mới là con đường chị thấy thoải mái và là chính mình.”

-

Nhưng rồi mình cũng nhắc thêm rằng: Khi đã chọn con đường solo, sẽ có một thực tế không thể tránh đó là: Cần phải học cách cân bằng hai vai trò: vừa là chuyên gia, vừa là nhà quản lý.

Nguồn: Canva

Khi đi làm thuê, bạn có thể chỉ cần giỏi chuyên môn. Nhưng khi đã làm riêng, bạn đồng thời phải đảm nhiệm cả hai:

-> Có lúc nhập vai chuyên gia - say mê làm chuyên môn

-> Có lúc buộc phải thoát vai, để làm nhà quản lý - đưa ra quyết định, lo vận hành và hướng đi

Nhiều người làm rất tốt công việc chuyên môn, nhưng khi bước vào vai nhà quản lý thì lại bối rối.

Bởi vì làm chuyên môn nghĩa là bạn tập trung vào kỹ năng nghề nghiệp của mình: dạy, viết, huấn luyện, tư vấn… miễn sao công việc đó được hoàn thành tốt. Bạn quen với việc “có ai đó đưa đề bài, mình làm cho tròn”.

Nhưng làm quản lý lại hoàn toàn khác. Nó không chỉ là làm việc, mà còn là ra quyết định:

• Nên chọn nhóm khách hàng nào để tập trung?

• Nên giữ sản phẩm cũ hay bỏ đi, nên ra mắt cái mới lúc nào?

• Định giá bao nhiêu là hợp lý?

• Phân bổ ngân sách cho hạng mục gì vào giai đoạn nào?

Sự bối rối thường thể hiện rất rõ: Họ trì hoãn khi phải chọn một hướng đi, hay thay đổi quyết định liên tục.

• Có người “ôm” quá nhiều việc, cái gì cũng muốn làm, dẫn đến… không việc nào xong.

• Có người thì rơi vào tình trạng “chờ khách hàng gõ cửa”, vì không dám quyết định cách chủ động đi ra thị trường.

Chính chỗ này mới thấy vì sao nhiều chuyên gia giỏi nghề, nhưng khi bước sang làm solo, nếu không được dẫn dắt thì dễ bị kẹt. Họ biết làm tốt công việc của mình, nhưng chưa quen để trở thành người chèo lái cả con thuyền.

Chỉ khi học được cách linh hoạt “hóa thân” giữa các vai trò, thì mới có thể giữ cho hoạt động kinh doanh được cân bằng. Vì khi mô hình phát triển, bạn mới có nhiều cơ hội hơn để sống đúng với vai trò chuyên gia

Bởi vì khi khởi nghiệp bạn không có nhiều người hỗ trợ như khi còn làm thuê ở công ty, cho nên tự mình phải "bao thầu" hầu hết các công đoạn, mà không phải được chia ra rõ ràng nhiệm vụ cho các phòng ban khác nhau.

-

Và sau tất cả những chia sẻ này, điều Hân rút ra là: lựa chọn thế nào cũng được, miễn là bạn thật sự rõ ràng với chính mình.

Nguồn: Pinterest

• Nếu chọn con đường chuyên gia thuần, không muốn bán hàng, thì hãy giảm kỳ vọng về doanh thu. Bạn có thể chưa kiếm được nhiều tiền, nhưng đổi lại, bạn giàu trải nghiệm, có niềm vui khi đào sâu kiến thức và chia sẻ nó trên kênh truyền thông phù hợp mà bạn chọn.

• Nếu chọn con đường dấn thân khởi nghiệp bằng chính chuyên môn, thì hãy học cách bán hàng một cách bài bản, có quy trình để không biến mình thành người “salesy”, mà vẫn có khách hàng đều đặn, vẫn giữ được giá trị cốt lõi của một chuyên gia.

Cả hai lựa chọn đều đúng. Quan trọng là bạn có sẵn sàng chấp nhận cái giá đi kèm và đủ dũng cảm để đi trọn vẹn.

-

Và cuối cùng, Hân chỉ muốn gửi gắm một lời nhắn nhỏ:

Phát triển một business cá nhân từ chuyên môn chưa bao giờ dễ dàng. Nó đòi hỏi kiến thức, kinh nghiệm kinh doanh, và đôi khi là cả một người đồng hành đã đi trước để soi sáng.

Tự kinh doanh từ chính kỹ năng chuyên môn chưa bao giờ là hành trình đơn giản. Mà ở đó, bạn cần sự lựa chọn tỉnh táo, niềm tin bền bỉ, và cả khả năng “buông gồng” để nhìn sâu vào bên trong mình.

Từ đó, bạn sẽ tìm ra cách tiếp cận thị trường phù hợp nhất với mình, mà không cần phải ép mình chạy theo con đường của ai khác.

Vì cuối cùng, kinh doanh không phải để bạn trở thành ai đó.

Kinh doanh chuyên môn của chính mình là để bạn được sống thật với con người mình mà vẫn có khách hàng tìm đến.